សិស្សម្នាក់ទទួលបានការការពារក្រោមច្បាប់ស្តីពីការមិនរើសអើងពិការភាព ប្រសិនបើគាត់៖
- មានភាពចុះខ្សោយផ្នែករាងកាយ និងផ្លូវចិត្តដែលរឹតត្បិត (ក្រោមច្បាប់រដ្ឋ) ឬរឹតត្បិតជាទូទៅ (ក្រោមច្បាប់សហព័ន្ធ) ទៅលើសកម្មភាពមុខងារសំខាន់ៗក្នុងជីវិតរស់នៅយ៉ាងតិចបំផុតចំនួនមួយ។
- មានកំណត់ត្រាស្តីពីភាពចុះខ្សោយណាមួយ ឬ
- ត្រូវបានចាត់ទុកថាមានភាពចុះខ្សោយណាមួយ។
នៅក្នុងការកំណត់នេះ សាលារៀនត្រូវតែពិនិត្យមើលឲ្យបានទូលំទូលាយទៅលើព័ត៌មានផ្តល់ជូនដែលគាំទ្រទៅដល់លទ្ធផលរកឃើញថាសិស្សនោះមានពិការភាព។
[28 C.F.R. Sec. 35.108(a)(2); 29 U.S.C. Sec. 794(d).]
សមាសធាតុចម្បងនៃលក្ខណៈវិនិច្ឆ័យសិទ្ធិទទួលបាន គឺជាលក្ខខណ្ឌកំណត់ថាសិស្សម្នាក់ ត្រូវមានភាពចុះខ្សោយផ្នែករាងកាយ និងផ្លូវចិត្តដែលរឹតត្បិតជាទូទៅទៅលើសកម្មភាពមុខងារសំខាន់ៗក្នុងជីវិត។
ឃ្លាប្រយោគនេះមានបីផ្នែក៖
- ភាពចុះខ្សោយផ្នែករាងកាយ និងផ្លូវចិត្ត
- ការរឹតត្បិតទូទៅ និង
- សកម្មភាពមុខងារសំខាន់ក្នុងជីវិត។
ច្បាប់សហព័ន្ធ កំណត់និយមន័យភាពចុះខ្សោយផ្នែករាងកាយ ឬផ្លូវចិត្តថាជា៖
- វិបត្តិឬស្ថានភាពផ្នែកចិត្តសាស្ត្រ ការខូចទ្រង់ទ្រាយរូបរាងខាងក្រៅ ឬការបាត់បង់ផ្នែកកាយវិភាគវិទ្យាដែលប៉ះពាល់ដល់ប្រព័ន្ធរាងកាយយ៉ាងតិចចំនួនមួយដូចជា៖ ផ្នែកសរសៃប្រសាទ ផ្នែកសាច់ដុំនឹងឆ្អឹង សរីរាង្គវិញ្ញាណពិសេស ប្រព័ន្ធដង្ហើម (រួមទាំងសរីរាង្គផ្នែកពាក្យសម្តីផងដែរ) ផ្នែកបេះដូងនិងសរសៃឈាម ផ្នែកបន្តពូជ ផ្នែកប្រព័ន្ធរំលាយអាហារ ផ្នែកប្រព័ន្ធតម្រងនោម ផ្នែកប្រព័ន្ធភាពស៊ាំ ផ្នែកចរន្តឈាមរត់ ផ្នែកឈាម ផ្នែកទឹករងៃ ផ្នែកស្បែក និងក្រពេញអង់ដូគ្រីន ឬ
- វិបត្តិផ្លូវចិត្ត ឬចិត្តសាស្ត្រដូចជាពិការភាពផ្នែកបញ្ញា បញ្ហាចុះខ្សោយការយល់ដឹង ជំងឺផ្លូវចិត្តនិងមនោសញ្ចេតនា និងពិការភាពផ្នែកសិក្សាជាក់លាក់។
[28 C.F.R. Sec. 35.108.]
ភាពចុះខ្សោយផ្នែករាងកាយ ឬផ្លូវចិត្ត រួមមានជាអាទិ៍៖
ភាពចុះខ្សោយផ្នែកគ្រោងឆ្អឹង ផ្នែកគំហើញ ផ្នែកពាក្យសម្តី និងការស្តាប់ ខួរក្បាលពិការ ជំងឺឆ្កួតជ្រូក ការរួមស្វិតនៃសាច់ដុំ ជំងឺក្រិនសរីរាង្គ ជំងឺមហារីក ជំងឺបេះដូង ជំងឺទឹកនោមផ្អែម ពិការភាពផ្នែកបញ្ញា ជំងឺផ្លូវចិត្ត បញ្ហាពិបាកអាន ពិការភាពផ្នែកសិក្សា អំណាន និងពិការភាពផ្នែកសិក្សាជាក់លាក់ផ្សេងទៀត ជំងឺភាពមិនប្រក្រតីនៃការផ្ចង់ស្មារតី (ADHD) វីរុសធ្វើឲ្យខូចប្រព័ន្ធភាពស៊ាំការពារខ្លួនរបស់មនុស្ស (HIV) (មិនថាមានរោគសញ្ញា ឬមិនទាន់មានរោគសញ្ញានោះទេ) ជំងឺរបេង ការញៀនថ្នាំ និងការញៀនស្រា។
នៅក្រោមច្បាប់សហព័ន្ធ ស្ថានភាព/ពិការភាព ត្រូវតែរឹតត្បិតជាទូទៅលើសកម្មភាពមុខងារសំខាន់ៗក្នុងជីវិត។ “រឹតត្បិតទូទៅ” មានន័យថាជាការរឹតត្បិតខ្លាំងទៅលើសមត្ថភាពរបស់បុគ្គលក្នុងការបំពេញសកម្មភាពមុខងារសំខាន់ៗនៅក្នុងជីវិត ដោយប្រៀបធៀបទៅនឹងមនុស្សភាពច្រើននៅក្នុងចំណោមចំនួនប្រជាជនទូទៅ។ ការរឹតត្បិតទូទៅ មិនចាំបាច់រារាំង ឬរឹតត្បិតធ្ងន់ធ្ងរឬខ្លាំងគួរឲ្យកត់សម្គាល់ទៅលើការបំពេញសកម្មភាពនោះទេ។
ការកំណត់នេះ គប្បីត្រូវធ្វើឡើងតាមរយៈការវាយតម្លៃលក្ខណៈបុគ្គលដែល៖
- មិនគិតទៅលើលទ្ធផលធូរស្បើយនៃវិធានការជួយសម្រាលស្ថានភាព លើកលែងតែការប្រើប្រាស់វ៉ែនតា និងកញ្ចក់ឡែនពាក់ភ្នែក
- មិនចាំបាច់ផ្អែកលើមូលដ្ឋានភស្តុតាងបែបវិទ្យាសាស្ត្រ វេជ្ជសាស្ត្រ ឬ ស្ថិតិនោះទេ លើកលែងតែក្នុងករណីចាត់ទុកថាមានភាពសមស្រប
- ប៉ុន្តែ ក្នុងករណីជាក់លាក់ណាមួយ អាចមានពាក់ព័ន្ធទៅនឹងការពិចារណាលើស្ថានភាព លក្ខណៈ និងថេរវេលានៅក្នុងការអនុវត្តសកម្មភាពមុខងារសំខាន់ៗក្នុងជីវិតណាមួយ ដូចជាការព្យាយាមនិងពេលវេលាដែលតម្រូវចំាបាច់ ការឈឺចាប់ដែលបានឆ្លងកាត់ ឬផលប៉ះពាល់ទៅលើមុខងាររាងកាយសំខាន់ៗ។”
វិធានការជួយសម្រាលស្ថានភាព រួមមានជាអាទិ៍៖
- ការប្រើប្រាស់ឱសថ សម្ភារៈពេទ្យ គ្រឿងបរិក្ខារ សម្ភារៈប្រើប្រាស់ ឧបករណ៍ជំនួយគំហើញទាប (ដែលបានកំណត់និយមន័យថាជាឧបករណ៍ពង្រីក លើកកម្ពស់ ឬបង្កើនរូបភាពគំហើញផ្សេងទៀត ប៉ុន្តែមិនរាប់បញ្ចូលនូវវ៉ែនតាធម្មតា ឬកញ្ចក់ឡែនពាក់ភ្នែកទេ) គ្រឿងសិប្បនិម្មិតរួមមានអវៈយវៈនិងឧកបករណ៍សិប្បនិម្មិតនានា ឧបករណ៍ជំនួយត្រចៀក ឬការវះកាត់ដាក់ឧបករណ៍ជំនួយការស្ដាប់ ឬឧបករណ៍ជំនួយការស្តាប់ដែលដាក់ភ្ជាប់ទៅនឹងរាងកាយ ឧករណ៍ចល័ត និងបរិក្ខារនិងសម្ភារៈព្យាបាលដោយប្រើអុកស៊ីសែន។
- ការប្រើប្រាស់បច្ចេកវិទ្យាជំនួយ
- ការកែសម្រួលសមស្រប ឬជំនួយឬសេវាកម្មបន្ថែម
- ការកែសម្រួលអាកប្បកិរិយាតាមការបង្ហាត់បង្រៀន ឬ ការសម្របទៅតាមប្រព័ន្ធប្រសាទ
- ការព្យាបាលចិត្តសាស្រ្ត ការព្យាបាលអាកប្បកិរិយា ឬការព្យាបាល ដោយចលនា។
សកម្មភាពមុខងារសំខាន់ក្នុងជីវិត រួមមានជាអាទិ៍៖
- ការថែទាំខ្លួនឯង ការអនុវត្តកិច្ចការដោយដៃ ការមើល ការស្តាប់ ការទទួលទាន ការគេង ការដើរ ការឈរ ការអង្គុយ ការឈោងចាប់ ការលើកដាក់ ការអោន ការនិយាយ ការដកដង្ហើម ការសិក្សា ការអាន ការផ្ចង់ស្មារតី ការគិត ការសរសេរ ការប្រាស្រ័យទាក់ទង ទំនាក់ទំនងជាមួយអ្នកដទៃ និងការធ្វើការងារ និង
- ការដំណើរការ មុខងាររាងកាយសំខាន់ៗ ដូចជាមុខងារនៃប្រព័ន្ធភាពស៊ាំ និងសរីរាង្គវិញ្ញាណពិសេសនិងស្បែក ការលូតលាស់កោសិកាធម្មតា និងប្រព័ន្ធរំលាយអាហារ ប្រព័ន្ធតម្រងនោម ពោះវៀនធំ ប្រព័ន្ធប្រសាទ ខួរក្បាល ប្រព័ន្ធផ្លូវដង្ហើម ប្រព័ន្ធឈាមរត់ ប្រព័ន្ធបេះដូងនិងសរសៃឈាម ក្រពេញអង់ដូគ្រីន ប្រព័ន្ធឈាម ប្រព័ន្ធទឹករងៃ ប្រព័ន្ធសាច់ដុំនឹងឆ្អឹង និងប្រព័ន្ធបន្តពូជ។ កិច្ចដំណើរការមុខងាររាងកាយសំខាន់ៗ រួមមានកិច្ចដំណើរការសរីរាង្គនីមួយៗនៅក្នុងប្រព័ន្ធរាងកាយ។ [28 C.F.R. Sec. 35.108(b)(1)(i).]
និយមន័យនៃពិការភាពក្រោមច្បាប់រដ្ឋ គឺមានភាពទូលំទូលាយ ដែលពង្រីកន័យរហូតដល់ភាពចុះខ្សោយផ្នែកសុខភាពទាំងឡាយណាដែលតម្រូវឲ្យមានសេវាអប់រំពិសេស និងសេវាកម្មពាក់ព័ន្ធនានា។ [Cal. Civ. Code Sec. 51(e)(1); Cal. Gov. Code Sec. 11135; Cal. Gov. Code Sec. 12926(m)(2).]ភាពចុះខ្សោយដែលមានភាពមិនទៀងទាត់ ឬស្ថិតនៅក្នុងដំណាក់កាលជំងឺស្រាល គឺជាពិការភាពមួយ ប្រសិនបើវារឹតត្បិតទូទៅចំពោះសកម្មភាពមុខងារសំខាន់ៗនៅក្នុងជីវិត នៅពេលជំងឺនេះធ្វើទុក្ខ។ ដូចគ្នានេះដែរ អាការៈជំងឺបណ្តោះអាសន្ន គឺជាពិការភាពមួយ ប្រសិនបើវារឹតត្បិតទូទៅចំពោះសកម្មភាពមុខងារសំខាន់ៗក្នុងជីវិតក្នុងរយៈពេលវែង ដែលនឹងអាចរារាំងដល់ការអប់រំរបស់សិស្សណាម្នាក់។
[28 C.F.R. Sec. 35.108(d)(1)(iv)-(ix).]